O MUZEUM

Działalność Muzeum


Poza tym muzeum prowadzi działalność edukacyjną, organizując prelekcje, wykłady autorskie, seminaria, spotkania, a także spacery zapoznające tyszan z historią miasta i ważnymi dla miasta obiektami. Na bieżąco przygotowuje i realizuje lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży, wycieczki edukacyjne, gry terenowe, warsztaty plastyczne i konkursy. Ponadto muzeum prowadzi działalność wydawniczą, z której rezultatami można zapoznać się pod linkiem.

Muzeum gromadzi zbiory w działach merytorycznych - Dziale Historii Miasta, Dziale Fotografii, Dziale Sztuki i Dziale Etnologii, a także w oddziale - Tyskiej Galerii Sportu. Realizuje wystawy czasowe w siedzibach muzeum oraz ekspozycje plenerowe w przestrzeni miasta.

Historia muzeum w Tychach


Inicjatywa stworzenia muzeum kolejny raz pojawiła się w 1996 roku. Wówczas w Muzeum Śląskim w Katowicach przygotowywano wystawę poświęconą ziemi pszczyńskiej. W zbiorach muzealnych brakowało eksponatów związanych z tradycją kulturową społeczności miejskich Tychów i Mikołowa, a znaczną ich część trzeba było wypożyczyć od osób prywatnych. Pełniąca wówczas rolę kuratora wspomnianej wystawy Maria Lipok-Bierwiaczonek stała się orędowniczką utworzenia muzeum w Tychach. W rezultacie jej starań w 1996 roku Rada Miasta Tychy podjęła uchwałę intencyjną w sprawie utworzenia placówki.

Na moment utworzenia instytucji i nadania jej statutu przyszło jednak czekać do 2000 roku, a na znalezienie miejsca na samą siedzibę do roku 2003. Właśnie wtedy, dzięki porozumieniu pomiędzy prezydentem miasta Andrzejem Dziubą a przedstawicielami Kompanii Piwowarskiej, jedno z zabytkowych pomieszczeń browaru zostało użyczone na potrzeby Muzeum Miejskiego. Rok później Muzeum zyskało przestrzeń ekspozycyjną w dawnej suszarni młóta przy ul. Katowickiej 9.

Początki idei stworzenia w Tychach muzeum sięgają lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku. Wówczas Towarzystwo Miłośników Ziemi Tyskiej chciało powołać placówkę, która prezentowałaby historię powstawania miasta. Planów nie udało się jednak zrealizować.

Od idei do realizacji


Organizacja pracy Muzeum ruszyła z początkiem 2005 roku. Rozpoczęło się przygotowywanie pierwszej, inauguracyjnej wystawy – „Sto lat z życia miasta. Tychy i tyszanie w XX wieku”. Oficjalne otwarcie Muzeum miało miejsce 25 kwietnia 2005 roku.

Od tego czasu w Muzeum Miejskim w Tychach odbyło się kilkadziesiąt wystaw – zarówno tych dotyczących historii, tradycji i kultury Tychów i ziemi pszczyńskiej, jak i innych tematów. Opis poszczególnych ekspozycji można znaleźć w zakładce: wystawy. Od lipca 2012 roku wzbogaciło się o siedzibę w budynku po dawnym magistracie przy placu Wolności 1.

Działalność Muzeum została zauważona przez odbiorców i doceniona w prestiżowych konkursach. Muzeum jest laureatem wyróżnienia w Konkursie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na Wydarzenie Muzealne Roku SYBILLA 2006 oraz nagród i wyróżnień w Konkursach Marszałka Województwa Śląskiego za wystawy i projekt edukacyjny realizowane w latach 2007, 2010, 2012 i 2013.

W 2004 roku rozpoczęła się społeczna zbiórka darów dla tworzącego się Muzeum. Tyszanie przekazywali na rzecz placówki archiwalne dokumenty, fotografie, stroje i różnorodne sprzęty. W listopadzie 2004 prezydent miasta wydał zarządzenie w sprawie rozpoczęcia działalności Muzeum, a w grudniu na stanowisko p.o. dyrektora Muzeum powołano dr Marię Lipok-Bierwiaczonek.

Działy Muzeum


Dział Historii Miasta gromadzi eksponaty związane z historią Tychów i Górnego Śląska. Spośród kilku tysięcy obiektów warto wymienić bogate kolekcje sztandarów, pocztówek z końca XIX i pocz. XX w., projektów tzw. Nowych Tychów oraz dokumentów związanych z życiem codziennym tyszan.

Dział prowadzi badania naukowe dotyczące historii Tychów ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień jak: historia wielopokoleniowych rodzin tyskich, budowa tzw. Nowych Tychów, ważne dla historii Tychów postacie i miejsca. Rezultaty prac Działu pokazywane są na czasowych wystawach w muzeum i w plenerze, a także prezentowane podczas wykładów w ramach organizowanych co roku Tyskich Sympozjów Historycznych.

Działalność edukacyjna Działu to lekcje muzealne o historii Tychów i roli muzeum we współczesnym świecie oraz wycieczki po Tychach i terenowe gry miejskie. Dział organizuje również spotkania z pracownikami naukowymi specjalizującymi się w historii Śląska, a także z pasjonatami lokalnej historii.

Dział Sztuki gromadzi dzieła artystów związanych z Tychami oraz całym obszarem Górnego Śląska. Liczącą kilkaset obiektów kolekcję tworzą eksponaty z zakresu rysunku, malarstwa, grafiki i rzeźby. W zbiorach znajdują się dzieła takich artystów jak m.in.: Ireneusz Botor, Jan Dutkiewicz, Augustyn Dyrda, Roman Kalarus, Stanisław Kluska, Stanisław Mazuś, Jan Nowak, Jerzy Nowakowski, Jerzy Nowosielski, Joanna Piech, Adam Romaniuk, Józef Sękowski i Tomasz Wenklar.

W ramach działalności Działu Sztuki prowadzone są badania naukowe, skupiające się na zagadnieniach powstawania miejscowego środowiska artystycznego oraz roli sztuki w przestrzeni miejskiej. Efektem tych przedsięwzięć są wystawy czasowe oraz towarzyszące im publikacje, dążące do upowszechnienia i osadzenia powyższych tematów w szerszym kontekście kulturowym. Ponadto Dział Sztuki organizuje spacery edukacyjne po Tychach i lekcje muzealne dla dzieci oraz młodzieży.

Dział Fotografii gromadzi fotografie archiwalne i współczesne, dokumentujące życie społeczno-polityczne, kulturalne i artystyczne miasta, związane z historią Tychów i okolicy. Pochodzące z początku XX wieku i wykonane w okresie międzywojennym, przedstawiające historyczny układ przestrzenny z kościołem św. Marii Magdaleny, Browarem Książęcym i Obywatelskim, fotografie z uroczystości religijnych i rodzinnych. Fotografie wykonane po 1951 r. obrazujące budowę Nowych Tychów, rozwój przemysłu, m. in. budowę FSM oraz przemiany zachodzące w czasie i przestrzeni miasta.

W zbiorach Działu znajdują się autorskie kolekcje fotografii: Andrzeja Czyżewskiego, Michała Cały, Janusza Włodarczyka, Krzysztofa Pileckiego, Ryszarda Czerwona, Zygmunta Kubskiego. Ponadto autorska kolekcja Stanisława Gadomskiego, która obejmuje m. in. zbiory fotografii stroju ludowego w Polsce, kapliczek i krzyży przydrożnych, kościołów drewnianych oraz fotografie reportażowe z podróży po Europie.

Dział prowadzi badania naukowe, identyfikujące obiekty w układzie przestrzennym i architektonicznym miasta oraz dotyczące dokumentowanych zdarzeń społecznych, kulturowych i przyrodniczych. Opracowana dokumentacja fotograficzna prezentowana jest na wystawach czasowych w muzeum i w plenerze oraz w różnych wydawnictwach.

Na Dział Etnologii składają się dwie sekcje – Sekcja Tradycji Kultury Historycznej Ziemi Pszczyńskiej i Sekcja Kultury Życia Codziennego.

Sekcja Tradycji Kultury Historycznej Ziemi Pszczyńskiej tworzy kolekcję dokumentującą tradycje kulturowe na ziemi pszczyńskiej. W zbiorach Sekcji znajduje się bogata kolekcja pszczyńskiego stroju ludowego, przedmioty codziennego użytku, meble, akcesoria obrzędowe, dewocjonalia, sztuka ludowa i nieprofesjonalna, wyposażenie warsztatów rzemieślniczych.

Sekcja prowadzi działalność badawczą i edukacyjną w zakresie śląskich tradycji kulturowych ze szczególnym uwzględnieniem ziemi pszczyńskiej.

Realizując projekty badawcze Sekcja zajmuje się dokumentacją i opisem kultury materialnej i duchowej: obrzędowością doroczną i rodzinną, cyklem prac gospodarskich, strojem ludowym, sztuką ludową, rzemiosłem, budownictwem. Rezultaty tych działań prezentowane są na wystawach czasowych oraz  w publikacjach.

Działalność edukacyjna Sekcji to lekcje muzealne oraz wycieczki po Tychach (m. in. cykl „Szlakiem tyskich kościołów”) i Śląsku (m.in. cykl „Pokażę Ci Górny Śląsk”). Sekcja organizuje także  warsztaty, koncerty i spotkania z pasjonatami tradycyjnej kultury ludowej.

Sekcja Kultury Życia Codziennego powstała w 2011 roku. Jej zadaniem jest gromadzenie obiektów pochodzących z okresu po 1950 roku, towarzyszących życiu codziennemu tyszan w przeszłości oraz obecnie. Na liczące kilkaset obiektów zbiory  składają się m.in. urządzenia elektroniczne, elementy wyposażenia zakładów pracy, meble i sprzęty domowe, akcesoria związane z różnymi sposobami spędzania czasu wolnego, ubiory czy zabawki.

Sekcja prowadzi lekcje muzealne, przybliżające dzieciom i młodzieży tematykę życia codziennego w Tychach po 1950 roku, podczas których uczestnicy zapoznają się z dawnymi akcesoriami codzienności, które dziś są już jedynie przeżytkami należącymi do przeszłości.

W ramach działalności Sekcji Kultury Życia Codziennego planowane są także działania związane z muzyką ludową i tańcem tradycyjnym, np. warsztaty, projekty badawcze, a także prelekcje, spotkania czy koncerty.

Od 2016 roku działa Tyska Galeria Sportu, nowy oddział Muzeum Miejskiego w Tychach. Inicjatywa to pierwsze tego typu przedsięwzięcie w naszym regionie. Zadaniem Tyskiej Galerii Sportu jest popularyzacja, w atrakcyjnej formie, sportu w Tychach i jego najwybitniejszych przedstawicieli.

Jak na wciąż młode miasto, Tychy osiągnęły w sporcie już bardzo dużo sukcesów. Związanych jest z nim wielu wybitnych sportowców – medalistów olimpijskich, mistrzów świata i Europy. Kolejne sportowe imprezy krajowe i zagraniczne dopisują nowe nazwiska do tej listy. Tyska Galeria Sportu mieści się na Stadionie Miejskim przy ul. Edukacji 7.

Muzeum gromadzi zbiory w czterech działach merytorycznych: Dziale Historii Miasta, Dziale Fotografii, Dziale Sztuki i Dziale Etnologii.