Ona w jasnej sukience za kolano, z bukietem kwiatów. On w garniturze, w dłoni trzyma kapelusz i białe rękawiczki. Do klapy marynarki ma przypiętą gałązkę – może bukszpanu, może ruty, barwinku, mirtu lub rozmarynu? A może asparagusa, który z czasem, coraz modniejszy, zaczął zastępować rośliny zakorzenione w tradycyjnej obrzędowości weselnej? Druhna i drużba, towarzyszka i towarzysz pary młodej do ślubu, pozują do pamiątkowej fotografii w atelier.
Zdjęcie wykonano na początku lat trzydziestych XX wieku w Wilkowyjach. Na rewersie widoczna jest czerwona pieczątka o zatartej już treści: „KOMITET BUDOWY KOPCA/ JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO/ 11 SIER 1933 (?) / WYDZIAŁ WYKONAWCZY/ W KRAKOWIE//”.
Oznaczałoby to, że kopiec–pomnik był budowany także za społeczne pieniądze fotografów i fotografek zakładowych. Ci zresztą dokumentowali postęp prac także na miejscu. Do dziś zachowały się liczne zdjęcia przedstawiające ludzi biorących udział w sypaniu kopca: urzędników, wojskowych, artystów, sportowców, weteranów wojennych, rodzin z dziećmi – prezentują się z taczkami pełnymi ziemi.
Budowę kopca Józefa Piłsudskiego, zwanego również kopcem Niepodległości czy kopcem Wolności, zrealizowano w latach 1934–1937. Złożono w nim ziemię przywiezioną z 4,5 tysiąca miejsc bitewnych z lat 1794–1920, gdzie walczyli Polacy. Pomysł stworzenia pomnika w takiej postaci zrodził się w związku z dwudziestoleciem wymarszu Kadrówki w dniu 6 sierpnia 1914 roku z krakowskich Oleandrów w kierunku granicy z zaborem rosyjskim. Oddział Piłsudskiego miał być zalążkiem przyszłej armii polskiej – w konsekwencji utworzono Legiony Polskie, a Józef Piłsudski zyskał autorytet, dzięki któremu w 1918 roku stanął na czele odradzającego się państwa.
Ewelina Lasota
