Matka z synem? Na to wskazywałyby oczy, tak samo ciemne, migdałowate. Kobieta nosi obrączkę. Może to z myślą o nieobecnym mężu i ojcu powstała ta fotografia? A może chciała upamiętnić swojego dorastającego kilkulatka? Chłopiec ma na sobie strój marynarski, popularny w całej Europie od drugiej połowy XIX wieku, kiedy w Anglii królowa Wiktoria zaczęła tak ubierać swoje dzieci. Strój mógł być biały z granatowym kołnierzem lub odwrotnie. Kobieta ma długą, sięgającą ziemi suknię, zdobioną koronkami i guzikami. Zakryta jest od szyi po czubki butów. Fotografia powstała na początku XX wieku, jednak oboje pozujący jeszcze wciąż są zanurzeni w dziewiętnastowiecznej estetyce i obyczajowości.
Dzięki pieczątce na awersie wiemy, że odwiedzili zakład fotograficzny Photographie Modern. Mieścił się on przy Grundmannstrasse 5 (dzisiejszej ulicy 3 Maja) w Kattowitz (Katowicach). Dla historii fotografii rzemieślniczej na Górnym Śląsku nie był to zwykły adres. Ulica Grundmannstrasse, zawdzięczająca swoją nazwę nazwisku jednego z głównych budowniczych Katowic, od początku była reprezentacyjnym traktem. Działały przy niej eleganckie sklepy i magazyny. Na przełomie XIX i XX wieku zaczął tu jeździć tramwaj. To czas, gdy przy Grundmannstrasse działały liczne zakłady fotograficzne. Spośród tych zarejestrowanych pod numerem 5 można wymienić: Fotografie American, atelier Williego Lange’a, zakład Heinricha Möllera czy Photographie Modern. Trudno dziś z całą pewnością stwierdzić, czy właśnie w takiej kolejności atelier przejmowali kolejni właściciele. Bo o tym, że zakłady przechodziły z rąk do rąk może świadczyć chociażby przykład studia ulokowanego po sąsiedzku: przy Grundmannstrasse 23. Na wykonanej w nim fotografii z około 1896 widnieje winieta o treści: „Atelier Steckel vorm C. Rehmet”, z czego można wyczytać, że poprzednim właścicielem był fotograf Carl Rehmet.
Na to, że katowicka Grundmannstrasse była przed pierwszą wojną światową swoistym zagłębiem zakładów fotograficznych, wskazują badania przeprowadzone przez fotografa Witolda Englendera (wykaz poniżej). Po większości z nich zostały już tylko pamiątki, takie jak omawiana fotografia z zasobów Muzeum Miejskiego w Tychach. Do dziś jednak można się sfotografować w zakładzie Foto Korekt, działającym przy ulicy 3 Maja 36.
Ewelina Lasota
Wykaz zakładów fotograficznych przy Grundmannstrasse w Katowicach na podstawie publikacji Witolda Englendera pt. Krótki przewodnik po zakładach fotograficznych Górnego Śląska od początku fotografii do końca I wojny światowej (Jastrzębie–Cieszyn, 2003):
Atelier Frappant – Grundmannstrasse 1a (ok. 1911–1914)
Franz Hilebrand – Grundmannstrasse 2 (1894)
Julius Opitz (Opitz Atelier) – Grundmannstrasse 2 (ok. 1894–1899)
Moritz Kremski – Grundmannstrasse 2 (ok. 1899)
Paul Scholz (Atelier Scholz) – Grundmannstrasse 2 (ok. 1918)
Fotografie American – Grundmannstrasse 5 (ok. 1913)
Heinrich Möller – Grundmannstrasse 5 (ok. 1913)
Willi Lange – Grundmannstrasse 5 i 10 (1907–1910)
Photographie Modern – Grundmannstrasse 5 (ok. 1910–1920)
Atelier Korrekt – Grundmannstrasse 15 (od 1914 do dziś)
Carl Rehmet – Grundmannstrasse 23 (ok. 1894)
Atelier Steckel – Grundmannstrasse 23 (1896)
Philip Hoffmann (wł. Stendel Gebruder) – Grundmannstrasse 23 (ok. 1897–1899)
Franz Matzel – Grundmannstrasse 27 (ok. 1890–1915)
Curt Lindner – Grundmannstrasse ? (przed 1914)
