O swoim skrawku tyskiego nieba Maria Lipok-Bierwiaczonek pisze:
Mieszkam w tyskim bloku, na jedenastym piętrze. Znaczy to, że każde moje spojrzenie za okno – to spojrzenie prosto w niebo. Niebo, jak wskazuje nazwa, jest niebieskie. Ale, jak wszyscy wiemy, bywa też granatowe lub szare, fioletowo-różowe lub płomiennoczerwone. A przede wszystkim często jest wypełnione chmurami. Portrety chmur malował słowem Mickiewicz, a pędzlem cała plejada artystów. Czy można coś do tego dodać? Chyba tylko swój zwykły, prostoczłowieczy zachwyt bogactwem natury.
Mnie co dzień dana jest okazja do takiego, trochę banalnego, zachwytu – właśnie dzięki temu, że mieszkam tak wysoko i co dzień, budząc się o świcie (a zimą przed świtem) patrzę z okna wprost na wschodzące słońce. Na chmury – delikatne baranki lub ciężkie wały burzowe. Na białe smugi na tle ciemno ognistego nieba, pozostawione przez samoloty.
[…] Pod moim wysokim niebem mam rozległy horyzont (dokładniej jego połowę, bo moje okna patrzą tylko na wschód). Od południowej strony wypełniają go Beskidy, za których pierwszą linią bardzo często widać kopę Babiej Góry. Na wprost mam szeroki płaszcz lasów, nieco z lewej Klemensową Górkę w Lędzinach z maleńką ikonką białego kościoła na jej szczycie, a dalej ku północnej części widnokręgu znów lasy i pagórki okolic Wesołej. Na tle lasów rysują się kopalniane wieże wyciągowe, a widzę ich z okna pięć: w kopalniach Czeczott, Brzeszcze, Piast, Ziemowit i Wesoła. Te kopalniane szyby stale przypominają, że mieszkam na górniczym Śląsku – mimo zielonego pejzażu wokół.
Na bliższym planie mojego zaokiennego świata wznoszą się budynki wschodniego skrawka miasta. […] Taki jest mój skrawek tyskiego nieba – i najbliższy skrawek ziemi pod tym niebem.
Fotografuję go intensywnie od ponad dziesięciu lat. Dla siebie. Dla radości uwieczniania piękna świata. Z czasem zauważyłam, że te moje skromne zdjęcia układają się też w opowieść o tym, co za moim oknem się zmieniło, jak wyrosły nowe budowle […]
Maria Lipok-Bierwiaczonek mówi, że nie czuje się artystką, fotografia to jej ulubione hobby. Pierwszy aparat fotograficzny – Druh – dostała jako uczennica szóstej klasy jako nagrodę za zdobycie pierwszego miejsca w powiatowym konkursie czytelniczym. Nie zachęcał do częstego fotografowania – zdjęcia były kiepskiej jakości, zakładanie filmu uciążliwe, z jednego negatywu tylko 12 zdjęć…
Na pierwszym roku studiów Maria Lipok-Bierwiaczonek kupiła aparat małoobrazkowy, rosyjski Fed 4:
[…] w programie moich studiów etnograficznych była fotografia dokumentalna. A ja chciałam fotografować, także dlatego, że zapalonym fotografem był mój narzeczony, późniejszy mąż. Sporo czasu spędziłam z nim w ciemni, nasączonej chemicznym zapachem wywoływaczy i utrwalaczy, asystując przy wywoływaniu zdjęć, oswajając się z tym procesem technologicznym i pomagając w razie potrzeby.
Intensywnie zaczęłam fotografować, kiedy w 2002 roku kupiłam sobie lustrzankę, najpierw tradycyjną analogową, później cyfrową. Zdjęć robię dużo, bo przydają mi się także w pracy zawodowej. Z upodobaniem fotografuję przyrodę, architekturę, kapliczki przydrożne, dokumentuję folklor i ślady radycji. Tropię w różnych zakątkach świata wizerunki św. Jana Nepomucena (bo to ulubiony na Śląsku święty) i św. Krzysztofa (bo to patron Tychów).
Ale chyba najbliższe moim emocjom są zdjęcia nieba za moim oknem. Mojego tyskiego nieba.
Maria Lipok-Bierwiaczonek urodziła się w Mikołowie, od 1958 roku mieszka w Tychach. Ukończyła etnografię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, w 1984 roku uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych z socjologii. Po studiach pracowała w Śląskim Instytucie Naukowym w Katowicach, potem dwa lata jako nauczyciel geografii w Szkole Podstawowej nr 19 w Tychach. W 1985 roku podjęła pracę w świeżo restytuowanym Muzeum Śląskim w Katowicach, od podstaw tworzyła w nim Dział Etnografii, którym kierowała przez 19 lat.
Od 1996 zabiegała o utworzenie muzeum w Tychach i opracowała jego koncepcję programową. Od maja 2004 roku pilotowała prace przygotowawcze mierzające do jego otwarcia. 1 grudnia 2004 roku została dyrektorem Muzeum Miejskiego w Tychach.
Autorka wielu wystaw zrealizowanych w Muzeum Śląskim w Katowicach i Muzeum Miejskim w Tychach oraz licznych publikacji poświęconych
dziedzictwu kulturowemu Górnego Śląska, m. in. książek Przy śląskich drogach. Kapliczki i krzyże przydrożne na Górnym Śląsku (Katowice 1998), Świat najbliższy. Szkice antropologiczne o Górnym Śląsku, tradycji i kulturze (Tychy 2008). Współautorka: monografii Katowic, Tychów, Wilamowic, Bierunia, tomu Ziemia pszczyńska (Katowice 2007), dzieła Historia Górnego Śląska (Gliwice 2011), książki Profesor Kazimierz Wejchert. W stulecie urodzin (Tychy 2012).
Autorka koncepcji szlaku miejskiego Od socrealizmu do postmodernizmu. Unikatowe Nowe Tychy i przewodnika po szlaku (2011).
Laureatka Nagrody Prezydenta Miasta Tychy w dziedzinie kultury (2005), Nagrody im. Karola Miarki (2005), Nagrody im. Wojciecha Korfantego (2010). Odznaczona Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi (1989, 2004) oraz odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej (2006).
Patronat medialny:
TV Katowice, Radio Katowice, miesięcznik „Śląsk”, Dziennik Zachodni, tygodniki „Twoje Tychy” i „Echo”, tychy.pl, portale internetowe naszemiasto.pl silesiakultura.pl, pelniakultury.pl
