Zbiory
Dział Historii Miasta

Plakat propagandowy „SPRZYMIERZENIEC ROLNIKA NISZCZY STONKĘ” (Warszawa, lata 50./60. XX w.)

Jarosław Kirilenko

MMTy/HM/1270; papier; druk: „Znak”; wymiary: wys. 58 cm, szer. 40,8 cm; dar

Plakat propagandowy autorstwa Jarosława Kirilenko, związany z akcją zwalczania stonki ziemniaczanej, której zrzucenie z samolotów na ziemie polskie i do Bałtyku w latach 50. XX wieku zarzucano Amerykanom. W rzeczywistości stonka samodzielnie przyleciała do Polski z krajów zachodniej Europy. Szkodnik szybko rozprzestrzenił się, atakując liście krzewów ziemniaków.

Na plakacie hasło propagandowe oraz wizerunek dwóch bażantów przy krzewie ziemniaka („sprzymierzeńcy rolnika”). Ptaki, które żywiły się stonką, sprowadzono z Czechosłowacji, jako jedną z metod walki z chrząszczem.

Już w XIX wieku plaga stonki ziemniaczanej doprowadzała do wyniszczenia pól ziemniaczanych i klęsk głodowych w poszczególnych rejonach Ameryki Północnej, by rozpowszechnić się w Europie, w tym także na ziemiach polskich. Poszczególne kraje prowadziły badania nad wykorzystaniem stonki jako broni biologicznej (m.in. w latach II wojny światowej Francuzi, Anglicy i Niemcy). Już w propagandzie III Rzeszy przekonywano Niemców, że amerykańskie i angielskie samoloty zrzucają na ich teren stonkę ziemniaczaną.

Pojawienie się stonki na ziemiach polskich w latach 50. XX wieku przedstawiano jako akt dywersji „zachodnich imperialistów”, który objął również tereny NRD i Czechosłowacji. Apelowano do Polaków o udział w poszukiwaniu stonki, „kapitalistycznego szkodnika” i jej zbieraniu. Organizowano pogadanki, wydawano plakaty, ulotki, obwieszczenia, instrukcje.
Ostatecznie stonki pozbyto się po użyciu pestycydów.

Agnieszka Ociepa–Weiss