Na pocztówce zdjęcie pomnika poświęconego tyszanom poległym w powstaniach śląskich, usytuowanego na Placu Wolności przed budynkiem Urzędu Gminy, w pobliżu szkoły powszechnej w Tychach. Na kamiennym cokole rzeźba powstańca wykonana z brązu. Postać trzyma w prawej dłoni szablę wzniesioną do góry. W oddali piętrowy budynek szkoły ze spadzistym dachem.
Zdjęcie w jasnej ramce, z napisem: „TYCHY. Pomnik Powstańców i Miejska Szkoła ludowa. Denkmal der Aufstandische mit stadt. Volks.-Schule.”
Rewers niezapisany, pośrodku druk w pionie „Nakł. Paweł Fendrich. Tychy.”, a w lewym dolnym rogu napis „Depose 1931. No. 2 / Naśladownictwo zastrzeżone”
Pomnik pierwotnie planowano umieścić przed kościołem pw. św. Marii Magdaleny na placu 3 Maja, powiększonym po osuszeniu stawu w drugiej połowie lat 20. XX w. Jednak problemy własnościowe tego terenu wpłynęły na zmianę lokalizacji. Dzięki staraniom tyskiej grupy Związku Powstańców Śląskich, pomnik autorstwa Wincentego Chorembalskiego stanął na Placu Wolności i został odsłonięty 15 sierpnia 1930 roku.
Przed pomnikiem odbywały się oficjalne uroczystości, upamiętniane na fotografiach. Chętnie fotografowali się w jego pobliżu radni gminy, członkowie różnych organizacji oraz członkowie tyskich chórów.
W 1939 roku Niemcy pomnik zdemontowali. Rzeźbę usunięto, prawdopodobnie przetopiono, a cokół pomnika pozostawiono.
Nowa rzeźba powstańca, autorstwa Augustyna Dyrdy, ze sztandarem w prawej ręce i uniesioną lewą ręką, ponownie stanęła na cokole w 1958 roku. Wykonana została ze sztucznego kamienia i odsłonięta 22 lipca 1958 roku.
W 2007 roku kamienną rzeźbę zastąpiła przedwojenna postać powstańca z brązu, zrekonstruowana przez Augustyna Dyrdę.
Barbara Kopia
