W centralnej części obrazu widoczna jest grupa młodych kobiet ubranych w białe szaty – symbol czystość i niewinność. Nie są to jednak postaci anielskie, ale tak zwane Panienki, odwiedzające mieszkańców wsi Bojszowy.
Zwyczaj ten, praktykowany był w Bojszowach do końca lat 40. XX wieku. Odbywał się rokrocznie w dniu 8 grudnia, w święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Przedstawione na obrazie Panienki czerniły wówczas młodych chłopców sadzą lub węglem, w dłoniach trzymały rózgi. Młodzi chłopcy doznawali wówczas „przykrości” również ze strony Diobła, którego postać wprowadza do obrazu element humorystycznego chaosu. Całe wydarzenie miało formę bogatego w symbole widowiska, ale także zabawy, co podkreśla obecność na obrazie mężczyzny grającego na akordeonie. Jednocześnie sąsiedzi, obserwujący scenę z okien okolicznych zabudowań, oddają wspólnotowy i lokalny wymiar wydarzenia.
Autor przedstawia bojszowski zwyczaj z wykorzystaniem prostoty i bezpośredniości, charakterystycznej dla stylu naiwnego. Szczegóły ukazane są w sposób celowo uproszczony, co służy wydobyciu na pierwszy plan atmosfery i emocji. Intensywne barwy oraz kontrast między bielą a czernią wzmacniają dramatyzm sceny. Dodatkowego wyrazu nadaje górujące nad wszystkim ciemne, nocne niebo, które wprowadza nastrój tajemniczości i teatralności.
Jakub Skucha
