Zbiory
Dział Fotografii

Dziewczynka z hula-hoop (Ruda Śląska-Nowy Bytom, kolonia robotnicza Kaufhaus, około 1980)

Tadeusz Kluba (Tyski Klub Fotograficzny KRON)

MMTy/F/3315; pozytyw, papier, fotografia monochromatyczna; wymiary: 30 × 40 cm; zakup

W miejscu, w którym powstała fotografia Tadeusza Kluby (członka Tyskiego Klubu Fotograficznego KRON), dziś przebiega nieutwardzona ścieżka osiedlowa. Torowisko zostało zlikwidowane. Zresztą nie tylko ono: w latach 80. XX wieku wyburzeniom nie oparły się najstarsze familoki stojące przy pobliskiej ulicy Gwardii Ludowej (dziś Witolda Pileckiego) na osiedlu robotniczym Kaufhaus w Rudzie Śląskiej-Nowym Bytomiu. Pozostał nasyp kolejowy, który od początku służył nie tylko do celów transportowych – był miejscem zabaw i drogą, którą przemierzano osiedle na skróty. Zimą dzieci zjeżdżały z niego na sankach.

Budynek mieszkalny widoczny po lewej stronie stoi przy ulicy Dobrej Nadziei, ten po prawej przy ulicy Podgórze. Znajdująca się pomiędzy nimi dziewczynka z hula-hoop zaciska pięści, jakby chciała utrzymać w górze nie tylko samą obręcz; w obliczu dużego zanieczyszczenia środowiska, szkód górniczych, pogarszającego się stanu budynków wiele mieszkańców Kaufhausu mogło wymagać podtrzymania na duchu.

Twórcy związani z Tyskim Klubem Fotograficznym KRON upodobali sobie Kaufhaus. Ta kolonia robotnicza, wybudowana dla pracowników huty żelaza „Friedenshütte” (dzisiejszej huty „Pokój”) działającej od 1840 roku, powstawała w kilku etapach w latach 1854–1924. W swoim ostatecznym kształcie liczyła ponad siedemdziesiąt budynków, mieszkalnych i usługowych. Nazwę zaczerpnęła od domu towarowego (kaufhaus), mieszczącego się w centrum osiedla – jego sylwetkę widać za dziewczynką przedstawioną na fotografii.

Kolonia została usytuowana w obrębie „trójkąta kolei żelaznej”. Od południa domykała go linia kolei wąskotorowej Ruda Śląska–Tarnowskie Góry (poprowadzona w latach 1854–1857), od zachodu – linia kolejowa normalnotorowa łącząca Chebzie z Wirkiem (obecne dzielnice Rudy Śląskiej), od północy – linia kolejki linowej do transportu węgla. Ludzie żyli na terenie poprzecinanym i otoczonym infrastrukturą huty.

Tadeusz Kluba (ur. 1951) – instruktor fotografii w Spółdzielczym Domu Kultury „Tęcza” w Tychach (1974–1976), członek KRONU (1976–1983) oraz Katowickiego Towarzystwa Fotograficznego (1978–1981), fotoreporter „Solidarności Jastrzębie” (1981–1982). Po internowaniu w stanie wojennym wyemigrował do Francji (1983). Fotoreporter dziennika „Sud Ouest” (1983–2014), współpracował z wieloma agencjami fotograficznymi (AFP, Maxppp, Visual, EPA) oraz wydawnictwami (m.in. Gallimard, Albin Michel). Jego zdjęcia były publikowane w prasie francuskiej (m.in. „Le Monde”, „Libération”, „Le Figaro”, „République des Pyrénées”, „Le Parisien”).

Ewelina Lasota

więcej o wystawie czasowej „Tyski Klub Fotograficzny KRON. Śląsk 1978–1983”: https://muzeum.tychy.pl/wystawa/tyski-klub-fotograficzny-kron-slask-1978-1983/

więcej o katalogu wystawy czasowej „Tyski Klub Fotograficzny KRON. Śląsk 1978–1983” (katalog w wersji elektronicznej pdf do bezpłatnego pobrania): https://muzeum.tychy.pl/produkt/tyski-klub-fotograficzny-kron-slask-1978-1983-pdf/