Fotografia kobiety w białej sukni, z bukietem kwiatów w dłoni i w kapeluszu na głowie powstała na początku XX wieku w Krakowie. To czas rozkwitu mieszczaństwa, warstwy społecznej, która chętnie odwiedza zakłady fotograficzne. Zdjęcia daruje się w prezencie, kolekcjonuje, wysyła w listach, eksponuje w ramkach. O tym, że fotografie atelierowe cieszą się powodzeniem, świadczy liczba zakładów fotograficznych, których w Krakowie jest w tym czasie ponad czterdzieści. Fotografia ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Tychach została wykonana w jednym z nich – w Zakładzie Artystyczno Fotograficznym Franciszka Kryjaka. A świadczy o tym ozdobna tekturka.
Pierwsze odbitki fotograficzne powstawały na cienkim papierze. Był on delikatny i zwijał się. W celu usztywnienia i zabezpieczenia zdjęć ich twórcy przyklejali je na kartonikach. Te najwcześniejsze były bez nadruku. Z czasem zaczęto je wykorzystywać jako reklamę. Na rewersach pojawiały się dane adresowe i informacje o oferowanych usługach – jak w przypadku prezentowanej fotografii, gdzie napis „KLISZE PRZECHOWUJE SIĘ CELEM / DALSZYCH ZAMÓWIEŃ” informuje o możliwości wykonania odbitki ze zdjęcia zrobionego wcześniej.
Na awersie widzimy tłoczenie wypełnione złotą farbą. Na rewersie – zielony nadruk wykonany w technice litografii w wiedeńskim zakładzie litograficznym CECO (potwierdza to znak pracowni umieszczony na obramieniu koła obok przedstawienia kobiecej głowy). Winieta jest zakomponowana w poziomie. W części po lewej stronie, na szrafowanym tle widoczny jest profil głowy kobiety z makami we włosach; z lewej strony głowy i ponad nią wije się pnącze różane z czterema kwiatami u góry. Nie jest to alegoryczne przedstawienie bóstwa z kamerą (a takie u Kryjaka też występowały), a nawiązanie do secesyjnej estetyki, w której rysunek nabiera lekkości i traci na pomnikowości – sugeruje nowoczesność. O tym, że taka forma reklamy była trafiona może świadczyć fakt, że taką samą winietę (z innymi danymi adresowymi) zastosował kilka lat później Wilhelm Kleinberg, który swoje Atelier Artystyczno Fotograficzne „Kamera” prowadził nieopodal Wawelu. Sam reklamował je jako: : Jedyne przedsiębiorstwo art. Fotografii w Krakowie prowadzone na wzór zagraniczny”.
Franciszek Kryjak prowadził zakład fotograficzny przy ulicy Dominikańskiej 3 w Krakowie w latach 1901–1919.
Literatura:
Katarzyna Kudłacz, Marta Miskowiec, Katalog winiet krakowskich zakładów fotograficznych, Muzeum Historii Fotografii, Karków 2008
Ewelina Lasota
