Opis
Publikacja jest podsumowaniem drugiej konferencji „Szkice z dziejów ziemi pszczyńskiej”, organizowanej przez Muzeum Miejskie w Tychach i Muzeum Historii Katowic w partnerstwie merytorycznym z Instytutem Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej, która odbyła się 27–28 lutego 2020 roku. To 8 referatów dotyczących szeroko pojętych kwestii języka używanego (szczególnie w odniesieniu do szkół) na historycznej ziemi pszczyńskiej w XIX i XX wieku, której najważniejszymi miejscowościami poza Pszczyną, były Mikołów, Bieruń, Mysłowice oraz Tychy i miejscowości obecnie stanowiące południowe dzielnice Katowic.
Historyczna ziemia pszczyńska obejmuje wschodnią część Górnego Śląska. Najważniejszymi miejscowościami na jej terenie oprócz Pszczyny były Mikołów, Bieruń i Mysłowice. Przez wieki w skład ziemi pszczyńskiej wchodziły również Tychy oraz miejscowości stanowiące obecnie południowe dzielnice Katowic. Na przestrzeni dziejów kilka razy zmieniały się panujące tu rody, a wpływy polskie, czeskie, austriackie i niemieckie zaowocowały bogatym dziedzictwem kulturowym regionu.
Celem konferencji zorganizowanej przez Muzeum Historii Katowic i Muzeum Miejskie w Tychach w lutym 2020 roku było przedstawienie wyników badań nad szeroko pojętymi kwestiami języka używanego na historycznej ziemi pszczyńskiej w XIX i XX wieku szczególnie w odniesieniu do szkół (konferencja odbyła się w setną rocznicę strajków szkolnych na tym terenie), ale i w innych obszarach życia społecznego, w tym, najogólniej rzecz ujmując, kulturalnego czy politycznego. W książce zamieszczone zostały teksty referatów wygłoszonych podczas konferencji. Pozwalają one czytelnikom na pogłębienie wiedzy na temat historii ziemi pszczyńskiej oraz jej mieszkańców.
Wśród autorów referatów są: prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek, Marcin Cyran, dr Edelgarda Foltyn, dr Halina Nocoń, dr hab. Grzegorz Bębnik, dr Mirosław Węcki, prof. dr hab. Antoni Barciak i dr Agata Bryłka-Jesionek, dr Krystian Węgrzynek.
Spis treści:
Ryszard Kaczmarek „Strajk szkolny w 1920 roku w powiecie pszczyńskim”
Marcin Cyran „Szkolnictwo na ziemi pszczyńskiej w XIX wieku w świetle pamiętników księcia Ludwika Anhalta i innych dokumentów”
Edelgarda M. Foltyn „Język i nauczanie w w szkole ludowej powiatu pszczyńskiego w XIX wieku i na początku XX wieku według Kroniki Szkoły w Paprocanach”
Halina Nocoń „Wprowadzanie języka polskiego do szkół ludowych powiatu pszczyńskiego (w świetle dokumentów Polskiego Komisariatu Plebiscytowego i Kronik Szkolnych)
Grzegorz Bębnik „Niemieckie szkolnictwo mniejszościowe w Mikołowie”
Mirosław Węcki „Günther Amende – nazistowski nauczyciel w Bojszowach w czasie drugiej wojny światowej”
Antoni Barciak i Agata Bryłka-Jesionek „Język i pismo inskrypcji znajdujących się na terenie Miasta Pszczyny powstałych przed końcem 1939 roku”
Krystian Węgrzynek „Mój drogi Hanysie… Świat śląskiego bohatera w tekstach Alexandra Nachbara, nauczyciela z Panewnika”
wydawcy: Muzeum Historii Katowic i Muzeum Miejskie w Tychach
redakcja, korekta, prace wydawnicze: Aleksandra Niesyto
projekt graficzny: Joanna Sowa
skład: Jolanta Barnaś
tłumaczenia streszczeń: Rafał Drewniak
na okładce: fragment mapy autorstwa Johanna Wolfganga Wielanda przedstawiającej pszczyńskie wolne państwo stanowe, 1736 r. Oryginał w zbiorach Muzeum Historii Katowic
materiał ilustracyjny pochodzi ze zbiorów: Archiwum Państwowego w Katowicach, Biblioteki Śląskiej w Katowicach, Muzeum Miejskiego w Tychach oraz Agaty Bryłki-Jesionek
© copyright by Muzeum Historii Katowic
© copyright by Muzeum Miejskie w Tychach
nakład: 300 egz.
druk: EXDRUK, Włocławek
fot. Artur Pławski
